📢 1 sierpnia br. na stronie Rządowego Centrum Legislacji pojawił się kolejny projekt (z 12.07. 2023 r.) ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa.

Co się zmieniło w stosunku do poprzedniego projektu?

Poza kosmetycznymi zmianami w niektórych przepisach, najważniejsze z nich dotyczą:
👉 przywrócenia do zakresu osób chronionych ustawą funkcjonariuszy organów ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego, w tym Policji, służb specjalnych, PSP oraz żołnierzy;
👉 wprowadzenia 14-dniowego vacatio legis dla przepisów z art. 23, art. 24 ust. 1-5, art. 25, art. 27-28 odnoszących się do obowiązku ustanowienia procedury zgłoszeń wewnętrznych przez podmioty prawne oraz art. 32 odnoszący się do obowiązku ustanowienia procedury przyjmowania zgłoszeń zewnętrznych przez organy publiczne oraz PIP.

Niestety podtrzymano wiele przepisów, które budzą spore wątpliwości, w tym m.in.:
📌co do zasady, brak stosowania przepisów ustawy do zgłoszeń anonimowych;
📌pominięcie w ustawowym katalogu naruszeń m.in. nadużyć pracowniczych;
📌brak stosowania przepisów ustawy np. w zakresie obsługi zgłoszeń wewnętrznych wykraczających poza ustawowy katalog naruszeń prawa, ale objętych katalogiem naruszeń przyjętym przez podmiot prawny;
📌brak możliwości prowadzenia działań następczych (poza przyjmowaniem zgłoszeń) przez upoważniony podmiot zewnętrzny (w dyrektywie nie ma takiego zakazu);
📌wymóg złożenia pod rygorem odpowiedzialności za fałszywe zeznania przez osobę dokonującą zgłoszenia zewnętrznego oświadczenia o prawdziwości zgłoszenia;
📌wymóg wydania przez właściwy organ publiczny zaświadczenia o objęciu sygnalisty ochroną – organ publiczny wydaje takie zaświadczenie sygnaliście po złożeniu przez niego ww. oświadczenia oraz w ciągu 30 dni od otrzymania zgłoszenia, w trakcie których organ ten musi de facto uprawdopodobnić zaistnienie naruszenia prawa;
📌wymóg powiadomienia przez ww. organ publiczny podmiotu, na rzecz którego wykonuje lub świadczy pracę zgłaszający, o wydaniu zaświadczenia.

Zauważalny jest pośpiech projektodawcy na obecnym etapie procedowania projektu ustawy. Trudno się w sumie dziwić. Jak wynika z opublikowanego na stronie RCL pisma Minister RiPS do Sekretarza SKRM: „10 marca br. Komisja Europejska wniosła skargę do Trybunału Sprawiedliwości przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie nieprzyjęcia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych niezbędnych do wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady z 23 października 2019 r. w sprawie osób zgłaszających naruszenia prawa Unii. Komisja wniosła o nakazanie Rzeczypospolitej Polskiej zapłaty na rzecz Komisji kwoty ryczałtu w minimalnej wysokości 3 836 000 euro i okresowej kary pieniężnej w wysokości 53 430 euro na dzień.”.

Cytując klasyka:
M: „No i Panie, kto za to płaci? Pan płaci, Pani płaci, my płacimy. To są nasze pieniądze.
S: Społeczeństwo
M: Społeczeństwo, proszę Pana”