Czego możemy się dowiedzieć o zgłoszeniach zewnętrznych kierowanych do biura Rzecznika Praw Obywatelskich w ciągu pierwszych 3 miesięcy działalności jako organu publicznego?
Kluczowe dane wynikające z Podsumowania RPO w zakresie przyjmowania zgłoszeń zewnętrznych sygnalistów od 27 grudnia 2024 r. do 31 marca 2025 r.
✔️ 229 zgłoszeń trafiło do RPO;
✔️ 18 zgłoszeń było anonimowych, z czego 8 przekazano do innych organów publicznych zgodnie z właściwością rzeczową;
✔️ 79 zgłoszeń spełniło ustawowe kryteria zgłoszenia zewnętrznego;
✔️ ponad 80% zgłoszeń zostało przekazanych przez internetowy formularz;
✔️ na 58 wniosków o poradę w zakresie stosowania ustawy o ochronie sygnalistów, RPO udzielił odpowiedzi.
Obszary najczęściej zgłaszanych naruszeń:
🔹interesy finansowe Skarbu Państwa RP, jednostek samorządu terytorialnego oraz UE;
🔹korupcja;
🔹ochrona danych osobowych;
🔹naruszenia konstytucyjnych praw i wolności człowieka i obywatela – Rzecznik przyjął do samodzielnego rozpatrzenia 9 zgłoszeń w tym zakresie.
Pojedyncze zgłoszenia dotyczyły zamówień publicznych, zdrowia publicznego oraz bezpieczeństwa produktów i ich zgodności z wymaganiami.
Wykorzystywane przez sygnalistów kanały zgłoszeń:
🔹internetowy formularz;
🔹list tradycyjny;
🔹zgłoszenia osobiste;
🔹infolinia.
Najczęstsze powody odrzucenia zgłoszenia jako zgłoszenia zewnętrznego w rozumieniu ustawy:
🔹brak kontekstu związanego z pracą;
🔹zgłoszenie niezwiązane z zakresem przedmiotowym ustawy;
🔹zgłoszenia niemieszczące się w kompetencji Zespołu do spraw Sygnalistów RPO.
Wstępne wnioski
✔️ znacząca liczna zgłoszeń (ok. 65 %) niepodlegających rozpatrywaniu w trybie ustawy o ochronie sygnalistów pokazuje na istotne braki w edukacji społeczeństwa w tym zakresie;
✔️ kanał zgłoszeniowy online cieszył się największym zainteresowaniem, co może pokazywać na preferencje osób zgłaszających w zakresie sposobów dokonywania zgłoszeń;
✔️ niewielka liczba zgłoszeń anonimowych pokazuje, że wdrożenie tego typu kanałów nie musi drastycznie podnosić liczby zgłoszeń.
Ponadto trochę „nie klei” nam się ogólna liczba zgłoszeń, które miały wpłynąć do RPO w pierwszym kwartale. Na początku Podsumowania pada liczba 229 zgłoszeń przekazanych do RPO od 27 grudnia 2024 r. do 31 marca 2025 r. Natomiast z opisu części pt. „Kanały wybierane przez sygnalistów” wynika, że 229 zgłoszeń wpłynęło poprzez internetowy formularz, 15 listownie, 3 osobiście i 2 nagrano na infolinii.
Jaka więc była faktyczna liczba zgłoszeń?
Link do podsumowania RPO w zakresie przyjmowania zgłoszeń zewnętrznych sygnalistów od 27 grudnia 2024 r. do 31 marca 2025 r.: https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/sygnalisci-zgloszenia-zewnetrzne-podsumowanie-pierwszy-kwartal-2025
