W dniach 2 – 3 kwietnia 2019 r. odbyła się konferencja Compliance Days 2019 zorganizowana – jak co roku – przez Instytut Compliance. Tematyka konferencji, w szczególności pierwszego dnia, nawiązywała do projektu ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary (dalej UOPZ). W tym też kontekście nie mogło zabraknąć kwestii sygnalistów, którą niniejszy projekt w mniej lub bardziej udolny sposób próbuje uregulować. Temu zagadnieniu poświęcony był panel warsztatowy zatytułowany: Whistleblowing made in Poland, czyli „osoby zgłaszające nieprawidłowości”. Prowadzący niniejszą sesję paneliści zgodzili się, że zgłoszenia przekazywane od sygnalistów stanowią wartość dla każdej organizacji, gdyż informują o mniejszych lub większych problemach i/lub nieprawidłowościach, którymi organizacja ma szansę zarządzać zanim doprowadzą do poważnych szkód.
Mając na uwadze przewidywane w projekcie UOPZ kary za brak wyjaśniania informacji o nieprawidłowościach (do 60 mln. zł), zagadnienie sygnalistów stało się nieodzownym elementem dyskusji na panelu warsztatowym poświęconym postępowaniom wyjaśniającym. Zastanawiano się m.in. nad problemem zapewnienia poufności sygnaliście, który ujawnił się sam, lub którego można zidentyfikować z uwagi na charakter przekazywanych przez niego treści. Inna kwestia dotyczyła komunikacji z sygnalistą oraz zakresu informacji, które można lub powinno mu się udzielić w związku z prowadzonymi czynnościami wyjaśniającymi. Także w tej dyskusji zauważono, że informacje od sygnalistów mogą być bardzo cenne dla organizacji.
Także na panelu poświęconym programom antykorupcyjnym podkreślano, że sygnalizowanie nadużyć (w tym korupcji) powinno być istotnym elementem polityki antykorupcyjnej organizacji. Tym bardziej, że o przeciwdziałaniu korupcji dyskutowano w kontekście międzynarodowej normy ISO 37001 (PN-ISO 37001:2017-05 – Systemy zarządzania działaniami antykorupcyjnymi), czy francuskiej ustawy antykorupcyjnej SAPIN II (dotyczy części spółek z kapitałem francuskim działających na terenie Polski), które określają standardy w zakresie systemu whstileblowingowego.
Niezwykle ciekawa w kontekście problematyki sygnalistów była ostatnia sesja plenarna konferencji, pt. Czy to jeszcze tylko compliance, czy już etyka w organizacjach? W trakcie dyskusji zadano m.in. pytanie o to, co zrobić, jeżeli w organizacji pojawi się sygnalista działający z niskich pobudek, przekazujący prawdziwą informację o nadużyciu. Nie było wątpliwości, że taką informację trzeba wykorzystać w celu ustalenia stanu faktycznego i wyciągnięcia konsekwencji wobec winnych. Dalszy tok dyskusji nie podążył jednak w kierunku wyjaśnienia statusu takiej osoby. Pojawiły się natomiast głosy, że sygnaliści powinni mieć gwarancję pełnej ochrony, tym bardziej, że wielu z nich poddawana jest represjom nie tylko ze strony przełożonych ale także środowiska pracowniczego. Jest to o tyle niezrozumiałe, że sygnaliści zgłaszają nieprawidłowości, by chronić organizację – a tym samym jej pracowników – przed problemami. Trudno się w tym kontekście nie zgodzić ze stwierdzeniem jednego z panelistów, tj. Marcina Gomoli (Prezes Zarządu w Polnord S.A.), że o poziomie kultury compliance w organizacji świadczy to, jak traktowani są w niej sygnaliści!
Podsumowując liczne dyskusje na temat sygnalistów w trakcie Compliance Days 2019, tym bardziej w kontekście projektu UOPZ, jak również projektu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ochrony osób zgłaszających przypadki naruszenia prawa Unii (15 kwietnia 2019 r. będzie dyskutowany w trakcie obrad Parlamentu Europejskiego), należy stwierdzić, że niniejsze zagadnienie w najbliższym czasie będzie przedmiotem licznych i ożywionych dyskusji. Ponadto poziom wiedzy społeczeństwa (w tym pracowników) o roli sygnalistów w organizacji pokazuje jak wiele pracy czeka oficerów compliance w kwestii oddemonizowania sygnalistów.
Zapoznaj się z naszą platformą dla sygnalistów!
